Dev Galapagos kaplumbağası türü Chelonoidis phantasticus’un oldukça ilginç bir hikayesi var. Bilinen son üyesi 1906’da, Fernandina Adası’nda …
Dev Galapagos kaplumbağası türü Chelonoidis phantasticus’un oldukça ilginç bir hikayesi var. Bilinen son üyesi 1906’da, Fernandina Adası’nda dolaşan yalnız bir erkekti. Ancak tam 113 yıl sonra, neslinin tamamen tükendiği düşünülürken, 2019 yılında ikinci bir yalnız kaplumbağa ortaya çıktı: Kendi adasının kraliçesi gibi görünen, takma adı Fernanda olan 50 yaşında bir dişi.
Sürpriz keşif, C. phantasticus’un bilinen üyelerini birden ikiye katladı, ancak genomlarının çok benzer olduğu kanıtlansa da (erkek şu anda California Bilim Akademisi’nde duruyor) çok farklı görünüyor olmaları evrim biyologlarını şaşırttı. Fernanda’nın kabuğu, kabuğu eyerli bir kaplumbağanınkine benzer şekilde çıkıntı yapan erkeğe göre nispeten küçük ve pürüzsüzdü.
Fernanda’nın keşfi, Communications Biology’de yayınlanan “Galapagos devi kaplumbağa Chelonoidis phantasticus’un nesli tükenmemiştir” başlıklı bir makalede raporlandı.
Yale Ekoloji ve Evrimsel Biyoloji Bölümü kıdemli araştırmacısı ve öğretim görevlisi olan kıdemli yazar Adalgisa Caccone, bir açıklamada “Canlı bir örneğin bulunması umut veriyor ve birçok gizem hala devam ettiği için yeni soruları da ortaya çıkarıyor. Fernantina’da üreme programı başlatmak için esarete geri getirilebilecek daha fazla kaplumbağa var mı? Kaplumbağalar Fernandina’yı nasıl kolonileştirdi? Ve diğer dev Galapagos kaplumbağalarıyla evrimsel ilişkileri nedir?”
25 volkanik patlamaya rağmen…
Galapagos Adaları’nın en ulaşılmazı olduğuna inanılan uzak Fernandina Adası‘ndaki volkanik aktivite nedeniyle C. phantasticus’un neslinin tükendiği düşünülüyordu. Bu adada son 200 yıl içerisinde yaklaşık 25 volkanik patlama yaşandı ve kaçmak için çok az yer bulunduğundan dolayı C. phantasticus gibi yavaş hareket eden bir tür için çok kötü bir yuva alanı olması bekleniyordu. Ama yine de Fernanda yarım asırdır adada yaşıyordu.
Benzer genomlara rağmen, araştırmacılar, anneden kalıtılan mitokondriyal DNA’da (hücrenin güç merkezinin” genetik kod) birkaç farklılık tespit ettiler. Bu yüzden, farklılıklarının bir kısmı, örneğin bir C. phantasticus erkeği ve bir C. nigra dişisi gibi iki Galapagos kaplumbağa türünden oluşturulmuş melez bir bireyden kaynaklanıyor olabilir.
Örnek olarak verilen bu türlerin ikincisi artık soyu tükenmiş ve farklı bir adadan geliyor, ancak çiftleşip mitokondriyal DNA’sını gelecek nesillere bırakacak kadar uzun süre Fernandina’da kalmış olabilir. Yazarlar, gerçek C. phantasticus’un kim olduğunu ve melezin kim olabileceğini belirlemek istiyor, ancak bunun için daha fazla kaplumbağa gerekiyor.
Farklılıklarının bir başka nedeni de Fernandina Adası’ndaki yaşamın zor olması olabilir.
Caccone, “Fernanda küçük. Şu anda sağlığı iyi, sağlıklı bir şekilde yaşıyor, ancak küçük bir yetişkin, bu yüzden morfolojik olarak müzede bulunan erkek örnekten çok farklı görünüyor” dedi ve ekledi: “Muhtemelen yiyecek seçeneklerinin bodur büyüme ile ilgisi var. Bu hayvan ayrılmış bir bitki örtüsünde bulunuyordu ve bu muhtemelen onun büyümesini etkiledi.“
Fernandina’daki sarsıntılı zamanlara rağmen, adadaki kaplumbağa pislikleri, burada bulabileceğiniz başka Galapagos devleri olabileceğini gösteriyor. Bu nedenle, Galapagos Ulusal Parkı ve Galapagos Koruma Alanı, Fernanda’nın bazı akrabalarını bulma ve hatta muhtemelen türleri koruma umuduyla (şiddet içermeyen) bir dev kaplumbağa avına çıkmayı planlıyor.
