Dünya enerji krizine sürükleniyor

Pandemi ile başlayan ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile büyüyen küresel tedarik sıkıntısı, başta enerji olmak üzere ciddi bir emtia krizine dönüşebilir.

Coronavirüs pandemisi ile sarsılan küresel tedarik zinciri, son dönemdeki gelişmelerle birlikte farklı bir boyuta evriliyor. Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin yanı sıra Çin’in yeniden sert karantina önlemlerine başlaması, başta petrol ve doğalgaz olmak üzere küresel emtia piyasalarını sarsıyor. Petrol varil fiyatının 100 doların üzerinde tutunması ve bin metreküp doğalgazın 3 bin dolar seviyelerini görmesi, dünya çapında emtia fiyatlarının artışını da tetikledi.

ELEKTRİFİKASYON İÇİN

Lityum, bakır, nikel, grafit, manganez ve kobalt gibi çok sayıda mineralin fiyatı uluslararası borsalarda yükseldi. Fosil yakıta bağımlılığı azaltacak elektrifikasyonda oldukça önemli olan bu minerallerin madenciliği ve işlemesi de yaygın değil. Dünyadaki kobaltın büyük bölümü Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nden, nikel Endonezya’dan, lityum Avustralya’dan, bakır Şili’den ve nadir toprak elementleri de Çin’den geliyor. Mineraller birçok ülkede çıkarılsa da, Çin işleme konusunda hâlâ lider konumunda. Küresel enerji dönüşümü için uzmanların kritik olduğunu söylediği 17 mineral var. Uzmanlara göre, 20. yüzyıl tarihini şekillendiren güç petrol ürünleriydi ancak bir sonraki yüzyıla minerallerin damga vurması bekleniyor.

2040’TA TALEP KATLANACAK

Uluslararası Enerji Ajansı’nda (IEA) temiz enerjiye geçişte minerallerin önemi üzerine çalışan Enerji Uzmanı Tae-Yoon Kim, 2040 yılına gelmeden bu minerallere olan talebin hızla artacağını söyledi.

Risk günden güne büyüyor

– Enerji fiyatlarındaki artışın 2021’de başlaması ve Rusya-Ukrayna savaşı ile hızlanması, 1970’leri andıran bir “enerji krizi” tartışmasını da başlattı. Uluslararası finans ve enerji danışmanlık şirketi IHS Markit’in Başkan Yardımcısı, Amerikalı Enerji Uzmanı Daniel Yergin bu
konuda ciddi bir uyarıda bulunarak, enerji piyasasının 1970’lerdekine benzer bir krize doğru gitmekte olduğunu söyledi.

Temiz enerji için mineraller gerekli

– Rusya, ABD ve müttefiklerinin Ukrayna işgaline son vermesi için kendisine uyguladığı yaptırımlara misilleme olarak Avrupa ve pek çok ülkenin Rus doğalgazına olan bağımlılığını savaş silahı olarak kullanabileceğini gösterdi. ABD Başkanı Joe Biden ise 31 Mart’ta yaptığı açıklamada “Amerikan yapımı temiz enerjiyle bir gelecek” inşa etmenin ulusal güvenlik için önemine dikkat çekti. Bu temiz enerji için de minerallerin önemi oldukça büyük.