Sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte çocuklar ve gençler artık daha az okuyor. Peki onların daha çok kitap okuması için ne yapmalıyız? İşte uzmanlardan 6 öneri…
Bir ebeveyn çocuğunun bir iş yapmasını istediğinde ona nasıl yaklaşmalı? İş olarak tanımladığımız terim; çocuğunuzdan cep telefonunu bırakmasını istemek, ıslak bir havluyu yerden kaldırmasını istemek ya da bardağını masadan alıp tezgaha bırakmasını istemek gibi günlük görevlerden herhangi biri olabilir. Görev ne kadar basit olursa olsun alınacak yanıt genellikle: ÇOK ZOR!
Peki onları bir kitap alıp daha fazla okumaya nasıl ikna edebiliriz? Bu hafta The Atlantic‘te “Kitap okuyamayan seçkin üniversite öğrencileri” başlıklı bir makale yayınlandı. Makalede, Columbia Üniversitesi’ndeki bir profesör, son on yılda öğrencilerinin okumaya olan ilgilerini kaybettiklerini fark ettiğini ve çoğunun kendisine okuma ödevlerini yapmalarının imkansız olduğunu söylediğini aktarıyor.
SOSYAL MEDYA VE PANDEMİ ETKİSİ
The Times’ın haberinde yer alan yeni bir rapora göre, İngiltere’deki çocuklar eskisinden daha az kitap okuyor ve uzmanlar Covid sonrası okul devamsızlıklarına ve sosyal medyaya işaret ediyor. What Kids Are Reading adlı çalışmaya göre, bu düşüş çocuklar ortaokula başladıklarında ciddi bir ivme kazanıyor. Rapora göre, öğrencilerin yaşlarına göre okuma oranı bir önceki rapora göre üç yıl geride kaldı.
Çocukluk döneminde çok okuyan çocukların gelecekteki kazançlarına ilişkin çalışmalardan biri Cambridge Üniversitesi’ndeki araştırmacılar tarafından tamamlandı. Zorlanmaksızın zevkle kitap okuyan çocukların daha iyi bir ruh sağlığına sahip olduğu ortaya çıktı.
Günümüz koşullarında akıllı telefonlar ve tabletler çocuklara daha çekici ve bağımlılık yaratan bir alternatif sunuyor. Tüm bu koşullara rağmen gençlerimizi okumaya devam etmeye nasıl teşvik edebiliriz? İşte soruya verilen 6 yanıt:
1. Siz daha fazla okuyun
Book Trust‘ın araştırması, ebeveynleri kitap okuyorsa çocukların kitap okuma olasılığının yüzde 40 daha fazla olduğunu buldu. How to Raise a Teen kitabının yazarı Sarah Ockwell-Smith, “Eğer çocuğunuzun kitap okumasını istiyorsanız, o zaman siz de kitap okumalısınız” diyor. “Eviniz kitaplarla dolu olsun, sık sık sizi okurken görmelerini sağlayın, onlarla birlikte kütüphaneye veya yerel bir kitapçıya gidin ve bunu hayatlarının günlük bir parçası haline getirin.”
Teknoloji etiği uzmanı Tanya Goodin de aynı fikirde:
– Çocukların telefonlarını bırakmaları konusunda ebeveynlerle konuştuğumda, görmek istedikleri davranışı modellemelerini söylüyorum ve aynı şey okuma için de geçerli. Çalışmalar yetişkinlerin daha az okuyup telefonlarına daha fazla baktığını gösteriyor, bu yüzden gençlerimizin ve ergenlerimizin de aynısını yapması şaşırtıcı değil. Çocuğunuzu kitap almak gibi alternatiflere yönlendirecek daha az ekran süresini teşvik eden aile kuralları oluşturun.
2. Çocuğunuzun ne okumak isteyeceğini anlamaya çalışın
Jessie Ricketts, son on yıldır ergenlik çağındaki çocukların okuma alışkanlıklarını inceleyen bir psikoloji profesörü. Konuya ilişkin dikkat çekmek istediği önemli bir nokta var:
“Çocukların okuması konusunda tutkuluyum ama küçük çocuklarda okuma sevgisini teşvik etmeye çok odaklanılsa da, ergenlik yıllarında okuma seviyeleri düşüyor, hatta küçükken çok hevesli olan okuyucular arasında bile.”
Ortaokul öğretmenleriyle ve gençlerle çalışan Rickett her iki popülasyonun da işaret ettiği bir konuya ışık tutuyor, o da okumayı sosyal bir aktivite olarak görmedikleri.
3. Kurgu olmak zorunda değil
“Altyazılı diziler izlemek -gençlere özgü bir şey- çizgi romanlar ve grafik romanlar, manga, şaka kitapları ve kurgu olmayan kitaplar… Hala okuma olarak kabul ediliyor” diyor Ockwell-Smith ve ekliyor:
– Kurgu kitapları bir kaide üzerine koyuyoruz ve gençlerimizin bunları okumaya ilgi duymaması konusunda endişeleniyoruz. Ancak okumak okumaktır ve her zaman kurgu bir kitap olmak zorunda değildir.
Jessie Ricketts ise şunları vurguluyor:
-Çocuklarımız günlük aktiviteleri sırasında fark ettiklerinden daha fazla okuyor. Video oyunları oynadıklarında, sosyal medyada altyazıları okuduklarında veya arkadaşlarına gelen mesajları okuyup yanıtladıklarında -ki bunu çok yaparlar- yine de okumadır ve hala değerli ve önemli.
Son çare olarak, “sesli kitap deneyin” diyen Tanya Goodin ekliyor:
– Bunlar bir gencin tekrar okumaya başlaması için gerçekten iyi bir başlangıç olabilir. Eskiden iki çocuğumla uzun araba yolculuklarında veya uçak yolculuklarında sesli kitaplar dinlerdim ve yatmadan önce inanılmaz derecede rahatlatıcı olabiliyorlar.
4. Onlara kitap okumayı bırakmayın
Bebeklere ve küçük çocuklara kitap okumanın faydaları çok çeşitlidir ve daha iyi akademik performans, daha güçlü aile bağları, daha iyi öz saygı ve ruhsal iyilik anlamına gelir. Ancak BookTrust‘ın yaptığı bir araştırma, ebeveynlerin çocuklarına kitap okuma sıklığının yedi yaş civarında keskin bir şekilde düştüğünü ve ebeveynlerin % 86’sının beş yaşındaki çocuklarına çoğu gece kitap okurken, yalnızca % 38’inin 11 yaşındaki çocuklarına kitap okuduğunu buldu.
5. Baskıyı azaltın — bu bir angarya değil
Kitap okuma meselesini başka bir savaş alanına dönüştürmeyin. “Baskıyı azaltmanız gerekiyor” diyor Ockwell-Smith ve dikkatle uyarıyor:
– Çocuğunuzu okumaya zorlarsanız tam tersini yapacaktır. Küçük çocukların koşmayı, zıplamayı ve dans etmeyi sevmesi gibi, okula gittikleri ve egzersiz hakkında bilgi edindikleri ve beden eğitimi derslerini deneyimledikleri anda, eğlence genellikle ortadan kalkar ve vücutlarını hareket ettirmek bir angarya haline gelir. Çocuklar okulda sıkıcı veya sıkıcı buldukları, okumaya ilgi duymadıkları veya okuma okul disiplininin bir parçası haline geldiğinde, örneğin o huzur veren etkinlik bir ödev olduğunda, eğlence tamamen kaybolur.
Ockwell-Smith, evde baskıyı artırırsanız, çocuğunuzun sonunda okumayı bırakacağını söylüyor ve ekliyor:
– Bu yüzden stres yapmayı bırakın, zorlamayı bırakın ve tekrar eğlenceli hale geldiğinde uygun zamanlarında okumaya geri döneceklerine güvenin.
6. BookTok’u benimseyin
Ockwell-Smith, sosyal medyanın, özellikle TikTok’un gençler ve okuma üzerinde bir etkisi olduğunu ancak düşündüğünüz şekilde olmadığını söylüyor. “BookTok’çular okumayı havalı ve eğlenceli hale getirdi, ayrıca yeni trendlere katılmak istiyorlar” diyor.
#BookTok, kullanıcıların sevdikleri kitaplar hakkında kısa videolar yayınladığı, okumaya ayrılmış bir TikTok alt bölümü. #BookTok etiketi ile yapılan paylaşımlar dokuz milyardan fazla izlenme aldı. Ricketts, araştırmasında BookTok’çularla çalıştıktan sonra şunları aktardı:
– Gençlerden duyduğumuz bir şey, ne okuduklarını görmek için onları etkileyen kişilere bakmaları. Bu, 1990’larda okula gittiğimizde arkadaşlarımızın bize A Takımı veya Beverly Hills izleyip izlemediğimizi sormasıyla aynı şey. Şu anda gençler Colleen Hoover kitaplarından bahsediyor. Okudukları hikayeleri paylaştıkları bir topluluk duygusu var.
